[ Pobierz całość w formacie PDF ]
."Wesele" Stanis³awa Wyspiañskiego jako dramat narodowy"Wesele" powsta³o w czasie szczególnym dla Polski i wyj¹tkowym momencie dlaliteratury.Czêstokroæ obdarzano je okreœleniem: dramat neoromantyczny.Wykorzystuj¹c nowe tendencje literackie (przede wszystkim symbolizm) autorsiêga do inspiruj¹cej dla modernistów skarbnicy literatury romantycznej.Mo¿natu odnaleŸæ nawi¹zania do konkretnych utworów i bohaterów.Z ducha romantyzmuwywodzi siê zainteresowanie problematyk¹ narodow¹, fantastyka i ludowoœæwyostrzona przez m³odopolskich artystów do rozmiarów ch³opomanii.Forma utworu,nowatorska i oryginalna, tak¿e siêga do romantycznych wzorców, choæ nie brak tuelementów kojarz¹cych siê z dramaturgi¹ innych epok, np.antyku (jednoœciklasyczne).Najbardziej wyrazistym odniesieniem do cenionej przez modernistówliteratury romantycznej jest w "Weselu" przywo³anie postaci z utworów wieszczównarodowych.Przypomnijmy skojarzenie osoby Hetmana z postaci¹ Widma z ii cz."Dziadów" " ducha z³ego pana, cierpi¹cego czyœæcowe mêki za swoje niegodziweczyny.Na podobny los autor skaza³ zdrajcê narodu.W wizerunku Hetmanadopatrywano siê tak¿e pog³osu innego Mickiewiczowskiego bohatera " Doktora ziii cz."Dziadów".Osoba o szczególnym znaczeniu dla wymowy dzie³a " Wernyhora" to z kolei zapo¿yczenie od Juliusza S³owackiego wspierane malarsk¹ wizj¹ JanaMatejki.Nastrój niesamowitoœci, splot realizmu z fantastyk¹, interpretowaniezdarzeñ w kategoriach spo³ecznych, przekonanie o wa¿nej roli artysty jakoprzewodnika narodu " to elementy "Wesela" wynikaj¹ce z inspiracji dzie³amiromantyków.Ów literacki kontekst i zasadnicza idea utworu Wyspiañskiegosprawi³y, ¿e uzyska³ miano i rangê dramatu narodowego.Twórczoœæ dramatycznaWyspiañskiego dowodzi, jak wielkie znaczenie mia³a dla niego problematykanarodowa " czy to ukazana w kostiumie historycznym, czy wspó³czesnym.Z tymkrêgiem zagadnieñ wi¹¿e siê tu zwykle ocena moralna spo³eczeñstwa w aspekciejego stosunku do ojczyzny.Dyskusja o powstaniach i bohaterach narodowych, okondycji Polaków, ich poczuciu jednoœci " to kr¹g zagadnieñ, który jest dlatwórczoœci Wyspiañskiego najbardziej chyba znamienny.Ocena przedstawionych w"Weselu" grup spo³ecznych dotyczy przede wszystkim ich œwiadomoœci politycznej.Wynika st¹d poczucie, ¿e brak jednoœci niweczy wszelkie próbyniepodleg³oœciowe, bo przecie¿ wiêkszoœci "dusz polskich" nieobca jest narodowanuta.Trzeba j¹ tylko uwolniæ i wzmocniæ, by mog³a poruszyæ innych idoprowadziæ do rzeczywistego zaanga¿owania w konkretne dzia³ania.Problematykanarodowa "Wesela" ukryta w zderzeniu ówczesnej rzeczywistoœci z symbolik¹, zezjawami historycznych postaci sprawia, ¿e dramat unika tym samym patriotycznegodydaktyzmu i demagogii.Wyspiañski zarysowuje swój pogl¹d na aktualn¹ postawênarodu wobec niewoli kraju i pozostawia margines na osobist¹ refleksjê orazocenê czytelnikowi i widzowi.Tak¹ mo¿liwoœæ daje zw³aszcza zakoñczenie utworu" s³ynny "chocholi taniec" " moment uœpienia czujnoœci.Czy uœpienia na zawsze?Czy chwilowej niemocy odsuwaj¹cej aktywnoœæ na czas póŸniejszy? OdpowiedŸ mo¿nasformu³owaæ tylko na podstawie indywidualnej interpretacji tej sceny.Zperspektywy prawie wieku od napisania "Wesela" wydaje siê, ¿e autor " wizjoner,nastêpca romantycznych wieszczów " mia³ na myœli raczej optymistyczny fina³zarysowanych w dramacie zdarzeñ
[ Pobierz całość w formacie PDF ]