[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Moznatez jednak, po wielkiej rewolucji burzuazyjnej, na podstawie tegoz prawarzymskiego opracowac tak klasyczny zbior praw spoleczenstwa byurzuazyjnego,jakim jest francuski Kodeks cywilny.Jesli zatem burzyuazyjne normy prawne dajajedynie wyraz prawny ekonomicznym warunkom zyciowym spoleczenstwa, to zaleznieod okolicznosci moga to czynic zle albo dobrze. Panstwo stanowi pierwsza ideologiczna wladze nad czlowiekiem.Spoleczenstwostwarza sobie organ obrony swych wspolnych interesow przed atakami od wewnatrzi z zewnatrz.Organem tym jest wladza panstwowa.Natychmiast po swym powstaniuorgan ten usamodzielnia sie wobec spoleczenstwa, i to tym bardziej, im bardziejstaje sie organem okreslonej klasy, bezposrednio urzeczywistniajacym jejpanowanie.Walka klasy uciskanej przeciw klasie panujacej staje sie wiecnieuchronnie walka polityczna, walka przede wszyskim przeciwko panowaniupolitycznemu tej klasy; swiadomosc zwiazku miedzy ta walka polityczna a jejpodlozem ekonomicznym zostaje przytlumiona i moze zupelnie zaniknac.A jeslinawet nie zanika zupelnie u uczestnikow walki - zaciera sie niemal zawsze uhistorykow.Sposrod starozytnych zrodel mowiacych o walkach wewnetrznych wRepublice Rzymskiej tylko Appian mowi nam jasno i wyraznie, o co w gruncierzeczy szlo - mianowicie o wlasnosc ziemska. Gdy jednak panstwo stalo sie juz w stosunku do spoleczenstwa samodzielnasila, wytwarza ono niebawem nowa forme ideologii.Szczegolnie u politykowzawodowych, u teoretykow prawa panstwowego i u specjalistow w dziedzinie prawaprywatnego zatraca sie juz calkowicie zwiazek z faktami ekonomicznymi.Poniewazw kazdym poszczegolnym wypadku fakty ekonomiczne przybrac musza postac motywowprawnych, aby uzyskac sankcje w postaci ustawy, i poniewaz trzeba przy tymoczywiscie liczyc sie z calym obowiazujcaym juz systemem prawa, przez to formaprawna ma byc wszystkim, a tresc ekonomiczna - niczym.Prawo panstwowe iprywatne traktuje sie jako samodzielne dziedziny, ktore przebywaja wlasny,niezalezny rozwoj historyczny, ktore daja sie systematycznie wylozyc woderwaniu od czegokolwiek poza nimi i potrzebuja takiej systematyzacji,osiagalnej w drodze konsekwentnego tepienia wszelkich sprzecznosciwewnetrznych. Ideologie jeszcze wyzsze, tzn.jeszcze bardziej oddakajace sie odmaterialnej, ekonommicznej podstawy, przybieraja forme filozofii i religii.Tutaj zwiazek wyobrazen z materialnymi warunkami ich istnienia staje sie corazbardziej zawily, coraz bardziej zaciemniony przez ogniwa posrednie.Jednakzezwiazek ten istnieje.Jak caly okres odrodzenia, od polowy pietnastegostulecia, byl glownie dzielem miast, a wiec mieszczanstwa, tak byla nim tezobudzona odtad na nowo filozofia; tresc jej byla w zasadzie tylko filozoficznymwyrazem mysli odopowiadajacych procesowi przesksztalcania sie drobnego isredniego mieszczanstwa w wielka burzuazje.Wystepuje to wyraznie u Anglikow iFrancuzow XVIII stulecia, ktorzy byli czestokroc w rownej mierze ekonomistami,co i filozofami; wykazalismy to takze powyzej w odniesieniu do szklolyheglowskiej. Zatrzymajmy sie jeszce pokrotce nad religia, poniewaz jest ona najbardziejoddalona od zycia materialnego i wydaje sie najbardziej mu obca.Religiapowstala w zamierzchlych czasach z opacznych piewrwotnych wyobrazen ludzi o ichwlasnej naturze oraz otaczajacej ich przyrodzie.Ale kazda ideologia od chwiliswego powstania rozwija sie nawiazujac do zastanego materialu wyobrazen iksztaltuje go dalej.W przeciwnym razie nie bylaby wcale ideologia, tj.zajmowaniem sie myslami jako samodzielnymi, rozwijajacymi sie niezalezniebytami, podlegajacymi tylko wlasnym prawom.Ze materialne warunki zycia ludzi,w ktorych mozgach odbywa sie ten proces myslowy, wyznaczaja ostatecznieprzebieg tego procesu, tego ci ludzie oczywiscie nie uswiadamiaja sobie,inaczej bowiem nastapilby kres calej ideologii.Te zatem pierwotne wyobrazeniareligijne, ktore sa przewaznie wspolne kazdej grupie spokrewnionych ludow - porozpadnieciu sie grupy rozwijaja sie u kazdego ludu w sposob swoisty, wzaleznosci od przypadajacych mu w udziale warunkow zyciowych
[ Pobierz całość w formacie PDF ]