[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Konflikt ten rozgrywasiê w ludzkiej psychice poza progiem œwiadomoœci.Popêdy d¹¿¹ do zaspokojenia,¿ycie stwarza im przeszkody.Popêdy czêœciowo zostaj¹ wskutek tego„st³umione", tj.wyparte ze œwiadomoœci, lecz w dalszym ci¹gu s¹ dynamiczne ienergia ich mo¿e zostaæ skierowana na inne, nieseksualne i nieegoistyczne celew postaci sublimacji.Jeœli rozwój libido nie przebiega prawid³owo, ast³umienie i sublimacja zawodz¹, rozwija siê odczyn nerwicowy w nastêpstwieistniej¹cych sytuacji konfliktowych.Teoria Adlera.Adler przypisywa³ du¿e znaczenie œrodowisku, w jakim kszta³tujesiê ¿ycie psychiczne cz³owieka.Ludzie ¿yj¹cy w zespole ju¿ od wczesnegodzieciñstwa maj¹ tendencjê do wzajemnego kontrolowania siê, porównywania iwyci¹gania wniosków.Na tym tle u niektórych osobników mo¿e powstawaæ poczuciemniejszej wartoœci w stosunku do innych ludzi z otoczenia.Sprzyjaj¹ temu m.in.ró¿norakie defekty cielesne (garb, piegi itp.).Ludzie ci staraj¹ siê usun¹æte braki lub d¹¿¹ do ich wyrównania przez wyj¹tkowe osi¹gniêcia w innejdziedzinie ¿ycia (nauka, sport itp.).Wy³adowanie energii hamowanej przezpoczucie mniejszej wartoœci, w dzia³aniach kompensacyjnych, niekiedy przekraczagranice normy — wówczas powstaje stan hiperkompensacji.Teoria neurobiochemiczna.Teoria ta, opieraj¹ca siê na koncepcjach Monakowa,zak³ada, ¿e powodem zaburzeñ nerwicowych jest uszkodzenie bariery krew—p³ynmózgowo-rdzenio-wy przez hormony gromadz¹ce siê we krwi w wyniku przewlek³ychnapiêæ afektywnych.Pod wp³ywem adrenaliny, która w du¿ych iloœciach zostajewydalona do krwi w czasie napiêæ afektywnych, bariera ta zostaje uszkodzona,zwiêksza siê jej przepuszczalnoœæ, toksyny i inne cia³a nap³ywaj¹ do mózgu bezograniczeñ, pobudzaj¹c komórki nerwowe.Przede wszystkim pobudzeniu ulegaj¹oœrodki wegetatywne miêdzy-mózgowia le¿¹ce najbli¿ej splotu naczyniówkowego, coklinicznie przejawia siê ich wzmo¿on¹ chwiejnoœci¹ i wra¿liwoœci¹.Teoria Paw³owa.W rozwoju cz³owieka powstaj¹ odruchy warunkowe kszta³towaneprzez œrodowisko.Œrodowisko to ,,kieruje" procesem tworzenia siê jednychodruchów warunkowych, a wygasania innych.Jednoczeœnie dzia³aj¹ce bodŸcezostaj¹ w pamiêci odnotowane jako wspólny engram.Z biegiem czasu wspomnieniajakichœ bodŸców (wskutek ich skojarzeñ z ca³ym szeregiem innych) mog¹ wytr¹caæz równowagi system nerwowy i stawaæ siê pod³o¿em nerwic.Teoria Selyego.Selye zalicza³ nerwice do zespo³u adaptacyjnego sk³adaj¹cegosiê z 3 okresów: alarmowego, odpornoœci i wyczerpania.Teoria ta przypisujeg³Ã³wn¹ rolê w powstawaniu zaburzeñ nerwicowych przysadce mózgowej i osiprzysadka—nadnercza.NERWICE WEGETATYWNE I NARZ¥DOWEBodŸce œrodowiskowe (urazy psychiczne) mog¹ wywo³ywaæ proces hamowania wobrêbie kory mózgowej, który w nastêpstwie powoduje powstanie indukcjidodatniej w oœrodkach podkorowych.W stanie tym silniejsze pobudzenia p³yn¹ceod interoreceptorów trzewnych dochodz¹ce do oœrodków podkorowych mog¹powodowaæ nadmierne pobudzenia okolicy podkorowej.W okolicy tej mieszcz¹ siêoœrodki reakcji emocjonalnych po³¹czone czynnoœciowo z oœrodkami uk³aduwegetatywnego, a poprzez podwzgórze i przysadkê mózgow¹ równie¿ i zmechanizmami hormonalnymi.Gdy w obszarze podkorowym wytworzy siê zastoinoweognisko pobudzenia, bodziec emocjonalny dzia³aj¹c na to ognisko wywo³ujed³ugotrwa³e reakcje wegetatywne ró¿nego rodzaju.Jest to w³a-œnie nerwica wegetatywna.Jeœli zaœ reakcje wegetatywne dotycz¹ czynnoœcijakiegoœ narz¹du, okreœlamy je mianem nerwicy narz¹dowej.SYMPTOMATOLOGIA I KLASYFIKACJA NERWICSymptomatologia nerwic charakteryzuje siê ogromn¹ wielo-postaciowoœci¹ iró¿norodnoœci¹.Niemniej mo¿na ustaliæ swoiste cechy nerwic:Brak objawów organicznego uszkodzenia tkanek (ewentualnie zmiany stwierdza siê jedynie badaniami biochemicznymi w zakresie funkcji oœrodkowego uk³adu nerwowego).Zaburzenia psychiczne maj¹ charakter zmian iloœciowych,nie jakoœciowych.Osobowoœæ nie wykazuje jakoœciowychzmian.Zaburzenia psychiczne s¹ w zasadzie odwracalne; ust¹pienie ich nie pozostawia defektu.Zachowane, a nawet wyolbrzymione poczucie choroby.Wiêkszoœæ zaburzeñ rozgrywa siê w sferze emocjonalnej.Zaburzenia tej sfery (lêk, depresja itp.) zdaj¹ siê byæ objawami pierwotnymi, poci¹gaj¹cymi za sob¹ rozwój innych.Przebieg ma charakter przewlek³y z tendencjami do nawrotów i zaostrzeñ.Rozpoznanie nerwicy stawia siê na podstawie stwierdzenia wszystkich powy¿ejopisanych cech.Nale¿y przy tym pamiêtaæ, ¿e czynnikiem wywo³uj¹cym nerwicêjest uraz psychiczny, oraz ¿e w daleko posuniêtej nerwicy mo¿e nast¹piæg³êbokie uszkodzenie kontaktu spo³ecznego, przez co granica miêdzy nerwic¹ apsychoz¹ mo¿e siê zacieraæ i byæ trudna do oznaczenia.Struktura psychiki ma charakter dynamiczny, tj.zostaje kszta³towana przezwiele lat pod wp³ywem skomplikowanych, ró¿norodnych i niepowtarzalnych sytuacji¿yciowych.Stale te¿ nadal siê kszta³tuje pod wp³ywem rozlicznych aktualnychbodŸców œrodowiskowych (dodatnich i ujemnych), jakie dzia³aj¹ na cz³owieka.Uraz psychiczny wywo³uje ró¿ne reakcje w zale¿noœci od tego, w jaki sposóbpsychika zosta³a dotychczas ukszta³towana, przy czym liczba odmian strukturypsychiki jest olbrzymia i praktycznie niezmierzona — oraz w zale¿noœci odtego, jakie aktualne bodŸce na ni¹ oddzia³uj¹.Pod wp³ywem urazu cz³owiekuruchamia nieœwiadomie ca³y szereg ró¿norodnych mechanizmów psychicznych,bêd¹cychnabytymi w dzieciñstwie stereotypami obronnymi, których pojawienie siê waktualnej sytuacji mo¿e byæ pozornie niezrozumia³e.Wszystko to sprawia, ¿esymptomatologia nerwic mo¿e byæ bardzo ró¿norodna, co wybitnie utrudnia ichklasyfikacjê.Poniewa¿ zbytnie rozdrabnianie obrazów chorobowych doprowadzi³oby doklasyfikacji, w której trudno by³oby siê zorientowaæ, panuje tendencja doujmowania ich w zasadnicze zespo³y.Jednak w obrêbie zasadniczego zespo³uodchylenia obrazu konkretnego nerwicy od klasycznego, opisanego mog¹ byæbardzo du¿e.Trudnoœæ jest tym wiêksza, ¿e nawet wy³onienie zasadniczychzespo³Ã³w nie jest ³atwe, dlatego te¿ istnieje wiele ró¿norodnych klasyfikacji.Indywidualizacja obrazu jest tak wielka, ¿e klinicysta, niezale¿nie od tego,jak¹ klasyfikacj¹ siê pos³uguje, zawsze spotyka siê w praktyce z przypadkami,których nie mo¿na dopasowaæ do tych sklasyfikowanych
[ Pobierz całość w formacie PDF ]