[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Drugieczasopismo - "Zabawy Przyjemne i Po¿yteczne" mia³o charakter raczej literacki,wiêc przeznaczone by³o dla swego rodzaju elity intelektualnej (bywalcówkrólewskich obiadów czwartkowych).To pierwsze polskie czasopismo literackieszerzy³o zami³owanie do umiarkowanego klasycyzmu.Nawi¹zywa³o do literackichtradycji "z³otego wieku", zaœ Jana Kochanowskiego uznawano za wzór i wielbionojako najwybitniejszego poetê polskiego.W czasie Sejmu Wielkiego zaczê³ywychodziæ tak¿e inne czasopisma: "Gazeta Narodowa i Obca" - organ stronnictwapatriotycznego, "Gazeta Warszawska" - codzienne pismo informacyjne, "MagazynWarszawski" - czasopismo informacyjno - rozrywkowe.Szlachta polska mia³awstrêt do czytania powa¿nych dzie³, które wymaga³y skupienia czytelnika, jednakczasopismo nie by³o trudn¹ i obszern¹ pozycj¹, wiêc chêtnie je czytywano.Zczasopism szlachcic czerpa³ aktualne informacje i przy okazji czyta³ artyku³ypiêtnuj¹ce ciemnotê, zacofanie i sarmack¹ obyczajowoœæ oraz g³osz¹ce potrzebêreform.Z inicjatywy króla Stanis³awa Augusta Poniatowskiego zaczêto wydawaæ "Monitor"i w tym samym roku, znowu dziêki usilnym zabiegom w³adcy, otworzy³ swojepodwoje polski teatr publiczny.Pe³ni³ on rolê "œwieckiej kazalnicy" w duchuoœwieceniowej ideologii i królewskiego programu.By³ to teatr zaanga¿owany,bowiem w³¹czy³ siê w pe³ni do walki propagandowej.Na deskach tej sceny grywanokomedie dydaktyczne oœmieszaj¹ce zacofanych sarmatów i stawiaj¹ce za wzóroœwieconych przybyszów oraz nowoczesnych Polaków.Komedia sta³a siê gatunkiemuprzywilejowanym, bowiem has³em epoki by³o zadanie: uczyæ i bawiæ zarazem.Polska literatura wzbogaci³a siê szybko o wiele komedii wspó³czesnych, którewychodzi³y spod piór: Franciszka Bohomolca, Wojciecha Bogus³awskiego,Franciszka Zab³ockiego, Juliana Ursyna Niemcewicza.Ca³e ¿ycie umys³owe i kulturalne Polski rozwija³o siê pod mecenatem (opiek¹)ostatniego naszego króla - Stanis³awa Augusta Poniatowskiego.Za jego rz¹dówWarszawa nabra³a sto³ecznego blasku i sta³a siê g³Ã³wnym oœrodkiem ¿yciaumys³owego i artystycznego kraju.Nasz ostatni król by³ "filozofem na tronie",politykiem nie by³ dobrym, za to mecenasem sztuki - wspania³ym i nieocenionym.Na w³asny koszt kszta³ci³ w kraju i za granic¹ m³odych malarzy i rzeŸbiarzy,skupia³ wokó³ siebie literatów, uczonych, artystów.Ceni³ tych ludzi, bopotrafi³ oceniæ wartoœæ nieprzeciêtnego umys³u.Otacza³ ich wiêc opiek¹,wspomaga³ i nagradza³.Na swoim zamku urz¹dza³ tzw."obiady czwartkowe", czylispotkania literackie, na które zaprasza³ poetów, pisarzy, uczonych i artystów.Rozmawiano wówczas o literaturze i sztuce, odczytywano œwie¿o napisane utwory.Król bêd¹c równie¿ mi³oœnikiem malarstwa, gromadzi³ obrazy i sprowadza³ malarzyw³oskich, którzy pracowali w Warszawie.W³oski portrecista Marcello Bacciarelliby³ doradc¹ króla w sprawach sztuki, inny W³och - Canaletto uwieczni³ ówczesn¹stolicê w cyklu obrazów.Powsta³o te¿ wówczas wiele budowli w Warszawie:przebudowano Zamek Królewski, podmiejsk¹ rezydencjê królewsk¹ - £azienki.Króltak¿e by³ inicjatorem rozwoju czasopiœmiennictwa, ¿ywo interesowa³ siêpostêpami reformy szkolnictwa.Taki w³adca nie móg³ spodobaæ siê zacofanejszlachcie, która ustawicznie go krytykowa³a.Argumenty, jakimi siê pos³ugiwa³aw tej krytyce (przytacza je Krasicki w satyrze "Do króla") œwiadcz¹ o g³upocie,zacofaniu i konserwatyŸmie tej warstwy.32.Wyjaœnij, na czym polega uniwersalny charakter bajek Ignacego KrasickiegoW epoce oœwieceniowej bajka by³a gatunkiem szczególnie uprzywilejowanym.Wi¹za³o siê to z zadaniami, jakie realizowa³a ówczesna literatura, a którychcelem by³o wychowanie spo³eczeñstwa w duchu mi³oœci do ojczyzny.Bajka œwietnienadawa³a siê do tego celu, poniewa¿ jest gatunkiem dydaktycznym.Jest to krótkapowiastka wierszem lub proz¹, zawiera moralne pouczenie wypowiedziane wprostlub dobitnie zasugerowane.Bohaterami bajek s¹ ludzie, roœliny, przedmioty oraz- bardzo czêsto - zwierzêta bêd¹ce nosicielami okreœlonych cech ludzkich:mrówka - pracowitoœæ, osio³ - upór, g³upota, lis - chytroœæ, paw - pycha.Historia opowiadana w bajce stanowi zawsze jedynie ilustracjê jakiejœ prawdyogólnej, dotycz¹cej powszechnych doœwiadczeñ ludzkich.Zasadniczym celem bajkijest pouczyæ o szkodliwoœci czy po¿ytecznoœci pewnych zachowañ.To pouczeniewys³owione jest w morale, który najczêœciej ulokowany bywa na koñcu utworu.Zatwórcê bajki zwierzêcej uwa¿any jest staro¿ytny niewolnik frygijski - Ezop,którego w³aœciciel wyzwoli³ w uznaniu za tê twórczoœæ.Bajkopisarz ten mia³licznych naœladowców i kontynuatorów, a utwory powstaj¹ce w krêgu tej tradycjinazywa siê bajkami ezopowymi
[ Pobierz całość w formacie PDF ]