Kuczynski Janusz Filozofia zycia

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wydaje si� nawet, �eszczególnie my, Polacy, mo�emy to dzisiaj od�czu� i wykorzysta�.Tym bardziejwi�c nie wolno zaprzepasz�cza� szansy.Nie wolno i nie warto.Albowiem tylko wjednym wypadku mo�emy najpe�niej odnale�� samych siebie, mo�emy �y�autentycznie, prawdziwie po ludzku: dzia�aj�c i opanowu�j�c przez rozumnedzia�anie swoje w�asne istnienie.B.Istnienie w zamkni�tym kr�gu �ja"Logiczn� konsekwencj� za�amania si� mieszcza�skiego po�rz�dku warto�ci by�abowiem masowa ucieczka ku swej w�as�nej egzystencji jako ostatniemuprzybytkowi, w który mo�na jeszcze wnie�� ad, nad którym mo�na panowa�.Nie pierwszy to wypadek w historii i mechanizmy jego pow�stawania s� do��uniwersalne.Egocentryzm mo�e jednak przy�biera� najró�niejsze formy i jakró�ne mog� by� ludzkie po�trzeby, tak ró�ne s� �rodki ich zaspokajania.Próby odrzucenia zewn�trznych nawarstwie� i dotarcia do samej istotyindywidualnego �ycia, okre�lanego nie bez racji jako to, co najwa�niejsze,podejmowane by�y wielokrotnie.Pierwsz� bardziej systematyczn�, s�ynn� g�ówniedzi�ki para�doksalnej skrajno�ci, by�a próba Maxa Stirnera: by osi�gn��ca�kowit� wolno�� i autonomi� swego w�asnego Ja, wielkiego Ja, �Jedynego",odrzuca� nie tylko Boga, ale i spo�ecze�stwo, ojczyzn� - g�osz�c, �e podmiotjest najwy�sz� i absolutn� war�to�ci�, a jego egoizm - racj� u�wi�con�.W innych próbach - niemieckiej i francuskiej filozofii �y�cia, w szczególno�ciu Nietzschego i Bergsona - �ycie staje si� podstawow� i decyduj�c� realno�ci�.Indywidualizm autora Zaratustry wiedzie jednostk� na wy�yny nadcz�owiecze�stwa,ale s� to wy�yny samotnictwa i lodowatego ch�odu - istota ludzka zatraca si� wswoim w�asnym, egoistycznym i bez�wzgl�dnym p�dzie do wielko�ci.Wielko�� ta ukresu okazuje si� by� barbarzy�skim zwyrodnieniem, w swoim potwornymantyhumanizmie doprowadzaj�c do samounicestwienia nawet nietzscheanizmu, albote� urojeniem - wielko�ci� jednostki wy�izolowanej ze spo�ecze�stwa i temuspo�ecze�stwu przeciwsta�wionej.Jeste�my tu na tropie jak gdyby wr�cz oszala�ego poszuki�wania wolno�ci.�Chc�cosi�gn�� wolno�� - pisze Cornu inter�pretuj�c Bergsona - nale�y oderwa� si� od�wiata rzeczy i powsta�ych na ich podobie�stwo poj��, gdy� poj�cia i rzeczytrzymaj� nas na uwi�zi".Szczególna próba dotarcia do autentyczno�ci, do w�asnego �ycia i prze�ycia,odrzucenia wszelkich wi�zów hamuj�cych uzewn�trznianie si� istnienia,prowadzi�o Bergsona do skraj�nego subiektywizmu i idealizmu.Nast�powa�ofaktyczne oder�wanie od rzeczy, �wiata rzeczywistego i poj�� - intelektualnejformy uchwycenia �wiata.Wielka obietnica zawiod�a, program, który g�osi�afilozofia �ycia uleg� zwyrodnieniu lub rozwia� si� w niezrealizowanychd��eniach.Ale obydwa nurty - nietzschea�ski i bergsonowski - od�nalaz�y si� dzi� w sposóbszczególny w egzystencjalizmie.Kie�runek ten zwiód� miliony ludzi, szukaj�cychprawdy o w�as�nym �yciu i dróg jego odkrycia, d��cych do wydobycia spodnawarstwie� fa�szywych idd i poj�� pustych, spod przyt�acza�j�cego dzia�aniarzeczy i automatyzmów spo�ecznych tego, co najcenniejsze: autentycznego, a mo�enawet wielkiego istnienia.Egzystencjalizm dotar� do subiektywnego istnienia ludzkie�go, ale oderwa� toistnienie od konkretnej, historyczno-spo�ecz-nej rzeczywisto�ci.Wielkienadzieje zawiod�y wi�c i w tym wypadku w znacznym stopniu, cho� nie ca�kowicie.Nurt ten u�wiadomi� bardzo wielu ludziom wag� i aktualno�� problemu jednostki;wi�cej jeszcze - da� niew�tpliwie szereg pi�knych osi�gni��, przede wszystkim wliteraturze, pozwoli� dojrze� mo�liwo�ci porywaj�ce, które potrafi jednakprzekszta�ci� w owocn� rzeczywisto�� dopiero marksizm, marksistowskaan�tropologia filozoficzna.Ukaza� te� - niekiedy przypomnia� -szereg sprawcodziennych, a decyduj�cych, jak w tym oto,niezmiernie charakterystycznym, cho� do�� dawnym tek�cie Sartre'a:�Cz�owiek stale wychodzi poza siebie, projektuj�c siebie i gubi�c si� poza sob�- stwarza w�asne istnienie; z drugiej strony mo�e istnie� d��c w�a�nie docelów transcendentnych.Cz�owiek b�d�c tym przekroczeniem siebie, wyj�ciem pozasie�bie i nie pojmuj�c rzeczy inaczej, jak w wzwi�zku z tym wyj��ciem pozasiebie, sam tkwi w centrum, w sercu tego przekro�czenia (depassement).Nieistnieje �adna powszechno�� poza powszechno�ci� ludzk�, poza powszechno�ci�subiektywno�ci ludzkiej.Ten zwi�zek transcendencji jako podstawy cz�owieka(nie w sensie takim, w jakim Bóg jest transcendentny, lecz w sensie wyj�ciapoza siebie) oraz subiektywno�ci w tym zna�czeniu, �e cz�owiek nie jestzamkni�ty w sobie, lecz zawsze jest obecny we wszech�wiecie ludzkim - tow�a�nie nazywamy egzystencjalizmem humanistycznym.Humanizmem, poniewa�przypomina cz�owiekowi, �e nie ma on innego prawodawcy prócz siebie samego i �ew samotno�ci sam decyduje o sobie.Humanizmem, poniewa� wskazujemy, �e nieodbywa si� to przez zwrot do siebie samego, ale zawsze przez poszukiwanie pozasob� celu, który jest takim wyzwoleniem, takim w�a�nie szczególnymosi�gni�ciem, �e cz�owiek mo�e realizowa� siebie dok�adnie po ludzku".�w patos, odkrywaj�cy samotno�� i odpowiedzialno�� cz�o�wieka, jest heroizmemna miar� rzeczywi�cie ludzk�.Samo��wiadomo�� cz�owieka, cho� ca�kowicielaicka, nabiera tu wy�miarów niemal metafizycznych.Prometeusz budzi si� wka�dej jednostce, wi�cej - w ka�dym jej czynie.Nie mniejsze s� jednak z�udzenia egzystencjalizmu.Wzmóg� on jeszcze fa�szywepokusy pewnego typu indywidualizmu mieszcza�skiego, cho� zwi�zki mia�y tu niezawsze konieczny charakter, a cz�sto by�y przypadkowe lub wr�cz nieprawne.Wszelka próba dotarcia do samego siebie pojmowana jako odwrót od spo�ecze�stwamusi ko�czy� si� katastrof� lub ja�ow� �mierci�.�Bunt absolutnego egoistyprzeciw zniewala�j�cym stosunkom spo�ecznym - pisze Leszek Ko�akowski -jest tedy b�d� rozpaczliw� prób� narcyzmu, b�d� prób� oso�bistego urz�dzeniasi� w istniej�cym �wiecie, który dzi�ki likwidacji wszelkich pozaosobowychwarto�ci zaczyna mu si� przedstawia� tylko jako wielo�� mo�liwych realizacjiprywat�nego interesu".Przeciwstawiamy si� tu ju� nie okre�lonemu kierunkowi filozoficznemu -egzystencjalizm zaprotestowa�by kategorycz�nie przeciwko tej karykaturze, któr�prezentuj� niektórzy jego pseudowyznawcy - ale postawom praktycznym,upatru�j�cym indywidualno�� w urojeniach lub powierzchowno�ci reifikacji.Leszek Ko�akowski pisa� na ten temat:�Indywidualizm mieszcza�ski polega na prze�wiadczeniu, �e osobowo�� maauto�matyczne gwarancje realizacji w wielo�ci gotowych rzeczy, mi�dzy którymimo�na dokonywa� wyboru.Nie wykracza poza ide� zró��nicowania towaru, którymmo�e by� równie dobrze papieros, szminka, krawat, wyznanie religijne, doktrynafilozoficzna, alkohol, buty, partia polityczna, samochód, gatunek mi�sa,ko�bieta, styl literacki i ka�da rzecz na �wiecie.Indywidualizm � mieszcza�skijest wiar�, i� osi�ga si� autentyzm osobowy moc� samej sytuacji, w której wolnomi mi�dzy wieloma rodzajami przedmiotów dokonywa� wyboru.Jest to idea �yciau�atwio�nego, gdzie komfort ma zast�powa� �ycie osobowe.Jako �wia�topogl�d niepolega on na tym, �e si� jest sob�, ale na nieustannym powtarzaniu, �e trzebaby� sob�, nie jest form� �ycia, ale form� mówienia o �yciu; nie l�ka si�konfor�mizmu, l�ka si� tylko formu�y konformizmu" [ Pobierz całość w formacie PDF ]

do ÂściÂągnięcia > pobieranie > ebook > pdf > download

Linki