Schopenhauer A. O Podstawie Moralnosci (2)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Ale �tat-twam asi".Przewaga jednego z tych dwu przekona� objawia si� nie tylko w poszczególnychuczynkach, ale i w ca�ej �wiadomo�ci i usposobieniu; dlatego te� usposobiebie i�wiadomo�� cz�owieka dobrego zasadniczo ró�ni� si� od �wiadomo�ci iusposobienia cz�owieka z�ego.Cz�owiek z � y stale odczuwa wyra�n� granic�mi�dzy sob� a wszystkim, co jest poza nim.�wiat przedstawia mu si� jakobezwzgl�dne �n i e-j a", jego stosunek za� do �wiata jest zasadniczo wrogi;st�d te� i zasadniczym tonem jego nastroju b�dzie niech��, podejrzliwo��,zazdro��, rado�� z cudzego nieszcz�cia.- Przeciwnie, cz�owiek dobry przebywaw �wiecie zewn�trznym, jednorodnym z jego w�asn� istot�, inni ludzieprzedstawiaj� mu si� nie jako �nie-ja", lecz jako �jeszcze jedno ja".St�d te�i jego stosunek do ka�dego jest zasadniczo �yczliwy: czuje si� on wewn�trzniespokrewniony ze wszystkimi istotami, bierze bezpo�redni udzia� w ich rado�ciachi cierpieniach i ufa, �e one tak samo zachowuj� si� wzgl�dem niego.W tym le�y�ród�o jego g��bokiego wewn�trznego spokoju, jego uspo�sobienia ufnego,pogodnego, zadowolonego, dzi�ki któremu ka�dy dobrze si� czuje w jego pobli�u.- Z�y cz�owiek, gdy znajdzie si� w potrzebie, nie wierzy w cudz� pomoc, je�lisi� do niej odwo�uje, to bez ufno�ci; otrzymawszy za� przyjmuje bez prawdziwej777zawiera si� w Upanishadach.* Odnajdujemy j� tam nieomal na ka�dej stronicy,powraca ona niezmordowanie w niezliczonych zwrotach, wyja�niana za pomoc�najrozmaitszych obrazów i porówna�.To, �e ta sama wielka my�l jest podstaw�filozofii Pitagorasa, to nie ulega �adnej w�tpliwo�ci nawet wobecniedostatecznych informacji, jakie posiadamy o tej filozofii.To, �e w naucetej zawiera�a si� prawie ca�a filozofia szko�y Eleatów, jest to rzeczpowszechnie wiadoma.W cza�sach pó�niejszych natchn�a ona neo-platoników; ciostatni uczyli, �e propter omnium unitatem cunctas animas unam esse*.[Dzi�kijedno�ci wszystkich rzeczy dusze wszystkie tworz� tylko jedn�].W IX-ymstuleciu niespodziewanie pojawia si� ona w Europie za po�rednict�wem Erygenesa,który przej�� si� ni� i usi�owa� j� przybra� w formy i wyra�enia religiichrze�cija�skiej.W�ród mahometan odnajdujemy j� w postaci natchnionej mistykiSufisów.Na zachodzie Giordano Bruno musia� odpokutowa� haniebn� i m�cze�sk��mierci� to, �e nie móg� oprze� si� pragnieniu wypowiedzenia owej prawdy.Ajednak i sami chrze�cija�scy mistycy, jacy gdziekolwiek i kiedykolwiekistnieli, wbrew woli swej i zamiarom, stale zwracali si� do niej.Imi� Spinozyuto�sami�o si� z ni�.Wreszcie za naszych czasów, gdy Kant dokona� zburzeniastarego dogmatyzmu, a �wiat przera�ony stan�� nad jego dymi�cymi zgliszczami,�wiadomo�� tej prawdy zbudzi�a si� znowu dzi�ki filozofii eklektycznejSchellinga; ten ostatni dokona� tylko po��czenia nauk Plotyna, Spinozy, Kanta iJakuba Boehme, z najnowszymi wynikami nauk przyrodniczych; pospiesznie zmiesza�to wszystko w jedn� ca�o�� i poda� ku tymczasowemu zaspokojeniu nagl�cego g�oduswoich wspó�czesnych, potem za� odtwarza� tylko' Autentyczno�� Qupnekhatu poddana by�a w w�tpliwo�� kilkoma marginalnymiuwagami dodanymi przez mahometa�skich przepisywaczy, które to uwagi nast�pnieprzedosta�y si� do tekstu.Autentyczno�ci tej jednak dowiód� znawca sanskrytuF.H.H.Windischmann (syn) w swym dziele �Sancara.Sive de theologumenisYedanticorum", 1833, jak równie� Bochinger w ksi��ce p.t.�De la viecontemplative chez les Indous", 1831.- Porównuj�c nowsze t�umaczeniapojedynczych Upanishad, dokonane przez Rammohun Roya, Poleya, a nawetColebrooke'a, jak równie� najnowsze przez Roera z dos�ownym przek�adem�aci�skim perskiego t�umaczenia m�czennika tej nauki, su�tana Darashakoh'a,dokonanym przez Anquetil'a, nawet nie znaj�cy sanskrytu czytelnik mo�e si�dok�adnie przekona�, �e An�uetil opiera� si� na �cis�ym i dosko�na�ymrozumieniu j�zyka, podczas, gdy tamci w wi�kszo�ci szli po omacku i pomagalisobie odgadywaniem.- Bli�sze szczegó�y w tej kwestii znajdzie czytelnik wdrugim tomie �Parergów", roz.16, � 184.168ten sam temat w ró�nych jego wariantach; skutkiem tego nauka ta dost�pi�apowszechnego uznania w�ród niemieckich uczonych, a na�wet rozpowszechni�a si�w�ród o�wieconej publiczno�ci.* Jedyny wyj�tek pod tym wzgl�dem stanowi� dzi�filozofowie uniwersyteccy, na których ci��y trudny obowi�zek przeciwdzia�aniatzw.panteiz-mowi; obowi�zek ten wprawia ich w taki k�opot i zamieszanie, �e wswej trwodze serdecznej uciekaj� si� na przemian, to do politowa�nia godnychsofizmatów, to do pompatycznych frazesów, z których maj� nadziej� uszy�przyzwoity kostium maskaradowy dla swej ukochanej i dozwolonej dziadowskiejfilozofii.S�owem zdanie �jed�no i wszystko" by�o po wsze czasy celemszyderczych ataków ze strony g�upców, dla m�drców za� przedmiotemniesko�czonych rozmy�la�.�cis�y jednak dowód jego prawdziwo�ci da si�wy�prowadzi�, jak tego wy�ej dokona�em jedynie z nauki Kanta, chocia� sam Kanttego nie uczyni�, [a] tylko metod� m�drych mówców, da� przes�anki,pozostawiaj�c s�uchaczom przyjemno�� wyprowadzenia wniosków.Je�li wi�c wielo�� i rozdzielno�� cechuj� jedynie zjawisko i je�li wszystko, co�yje, jest przejawem jednej i tej samej istoty, to wobec tego, takiepojmowanie, które znosi ró�nic� pomi�dzy �ja" a �nie-ja", nie mo�e by� mylne;mylny b�dzie raczej pogl�d przeciwny.Tote� Hindusi oznaczaj� ten ostatni nazw�Maja, czyli pozór, z�udzenie.Co do pierwszego, to znale�li�my, �e jest onzasad� wspó�czucia, czyli �e wspó�czucie jest po prostu realnym wyrazem tegopojmowania.Pojmowanie to stanowi�oby zatem podstaw� etyki i polega�oby na tym,�e j e d e n osobnik bezpo�rednio poznawa�by w drugim samego siebie, w�asn�prawdziw� istot�.W ten sposób m�dro�� praktyczna, która polega na zachowywaniusprawiedliwo��ci i czynieniu dobra, styka�aby si� w swych rezultatach znajg��bsz� nauk� najdalej posuni�tej m�dro�ci teoretycznej, filozof praktycznyza�, tj.cz�owiek sprawiedliwy, dobroczynny, wspania�omy�lny wyra��a�by tylkoczynem ten sam pogl�d, który jest ostatecznym wynikiem najg��bszego rozwa�aniai najtrudniejszych docieka� filozofa teore�tycznego.Swoj� drog� doskona�o��moralna stoi wy�ej od wszelkiej* �Mo�na u nas do�� d�ugo zamyka� drzwi przed s�uszno�ci�, lecz z chwil�, gdyraz si� zr�cznie do domu przedostanie, pozostaje w nim, i wkrótce staje si�jego pani�".(Yoltaire).169Pojmowanie b�d�ce podstaw� egoizmu, empirycznie bio�r�c, daje si�usprawiedliwi� w zupe�nie �cis�y sposób.Do�wiadczenie ukazuje nam ró�nic�mi�dzy osobowo�ci� nasz� w�asn� i cudz�, jako co� bezwzgl�dnego.Odmienno��przestrzeni odgradzaj�ca mnie od kogo� innego, odgradza mnie tak�e od jegocierpie� i przyjemno�ci [ Pobierz całość w formacie PDF ]

do ÂściÂągnięcia > pobieranie > ebook > pdf > download

Linki