Kartezjusz Rozprawa o metodzie (2)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Chcia�em szuka� nast�pnie innych prawd.Obra�em sobie przedmiot bada� geometrów, który pojmowa�em jako cia�o ci�g�e czyte� przestrze� niesko�czenie rozci�gni�t� na d�ugo��, szeroko�� i wysoko�� lubw g��b, podzieln� na ró�ne cz�ci, które mog� mie� rozmaite kszta�ty iwielko�ci i by� poruszane lub przenoszone we wszelaki sposób, to wszystkobowiem zak�adaj� geometrzy w swoim przedmiocie.Przebieg�em kilka z ichnajprostszych dowodów i spostrzeg�em, �e ta niez�omna pewno��, jak� �wiat imprzypisuje, oparta jest na tym, i� pojmuje si� je wyra�nie i zgodnie z regu��,któr� dopiero co wymieni�em, zwróci�em równie� uwag�, �e nie ma w tych dowodachnic, co by mnie upewnia�o o istnieniu ich przedmiotu.Bior�c bowiem na przyk�adtrójk�t, widzia�em dobrze, i� jego trzy k�ty musz� by� równe dwóm k�tomprostym, ale nie dostrzega�em jeszcze niczego, co by mnie upewnia�o, i�istnieje na �wiecie jaki� trójk�t; podczas gdy wracaj�c do rozpatrywania megopoj�cia doskona�ej istoty znajdowa�em, i� istnienie jej jest w niej zawarte wten sam sposób, w jaki zawarte jest w istnieniu trójk�ta to, i� trzy jego k�tyrówne s� dwóm prostym, lub w istnieniu kuli, �e wszystkie jej cz�ci jednako s�oddalone od �rodka, lub mo�e jeszcze z wi�ksz� oczywisto�ci�.St�d te� wynika,i� to, �e jest, czyli istnieje Bóg, który jest t� istot� tak doskona��, jest conajmniej równie pewne, jak mo�e by� pewny jakikolwiek dowód geometryczny.To natomiast, �e wielu ludzi �yje w prze�wiadczeniu, i� trudno go jest pozna�,a równie�, �e trudno pozna�, czym jest ich dusza, pochodzi st�d, �e nie wznosz�nigdy umys�u ponad rzeczy postrzegalne i tak s� przyzwyczajeni nie rozwa�a�niczego, jak jedynie wyobra�aj�c to sobie, który to sposób my�lenia odpowiednijest dla rzeczy materialnych, i� wszystko, co si� nie da wyobrazi�, wydaje imsi� nie do poj�cia.Przejawia si� to jasno w tym, �e nawet filozofowie g�osz�za pewnik w swoich szko�ach, i� nie ma nic w umy�le, co by nie by�o pierwotniew zmys�ach, a wszak pewne jest, �e idee Boga ani duszy nigdy si� w nich nieznajdowa�y.Zdaje mi si� te�, �e ci, którzy chc� pos�ugiwa� si� wyobra�ni�, abyzrozumie� te idee, czyni� tak samo, jak gdyby chcieli si� pos�u�y� oczami, abys�ysze� d�wi�ki lub czu� zapachy: a przecie� zachodzi jeszcze ta ró�nica, �ezmys� wzroku upewnia nas, nie mniej ni� zmys� powonienia lub s�uchu, oprawdziwo�ci tych przedmiotów, podczas gdy ani wyobra�nia, ani zmys�y niezdo�a�yby nas nigdy upewni� o �adnej rzeczy, o ile by umys� nie wda� si� w to.Wreszcie, je�eli istniej� jeszcze ludzie, którzy na podstawie racji, jakieprzytoczy�em, nie byliby dostatecznie przekonani o istnieniu Boga i w�asnejduszy, pragn�, aby wiedzieli, i� wszystkie inne rzeczy, co do których czuj� si�mo�e bardziej upewnieni, jak to, �e maj� cia�o i �e istniej� gwiazdy i ziemia,i podobne rzeczy, s� mniej pewne; jakkolwiek bowiem mamy pewno�� moraln� tychrzeczy tak wielk�, i� wydaje si�, �e nie chc�c by� szale�cem, nie mo�na o nichw�tpi�, wszelako, kiedy chodzi o pewno�� metafizyczn�, nie mo�na zaprzeczy�,nie chc�c równie� popa�� w niedorzeczno��, i� aby nie by� zupe�nie pewnym w tejmierze, wystarczy zastanowi� si�, �e mo�na w ten sam sposób wyobrazi� sobie we�nie, �e si� ma inne cia�o i widzi si� inne gwiazdy i inn� ziemi� bez tego, byto mia�o naprawd� istnie�.Sk�d bowiem wiemy, �e raczej te my�li, któreprzychodz� we �nie, s� fa�szywe, a nie tamte inne, zwa�ywszy, i� cz�sto s� niemniej �ywe i wyra�ne? I niechaj najt�sze umys�y badaj� t� spraw�, ile si� impodoba, nie s�dz�, i�by mog�y da� jak�kolwiek racj� wystarczaj�c�, aby usun��t� w�tpliwo��, je�li nie za�o�� z góry istnienia Boga [ Pobierz całość w formacie PDF ]

do ÂściÂągnięcia > pobieranie > ebook > pdf > download

Linki