[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Specjaln¹, choæ czêst¹ odmian¹ drugiego typu s¹ slogany, w których nazwa jestpodmiotem, a reszta sloganu - orzeczeniem imiennym z ³¹cznikiem „to":„Renault to pe³nia ¿ycia".Takie slogany maj¹ jednak wiele wspólnego z typemtrzecim.Trzeci, najczêstszy typ sloganu, w którym nazwa i slogan w³aœciwy wystêpuj¹obok siebie, ale nie wchodz¹ w relacje sk³adniowe, jest form¹, by tak rzec,poœredni¹.Najczêœciej nazwa dzia³a tu jako impuls wstêpny, wyzwalaj¹cyskojarzenie z treœci¹ (czy form¹) sloganu w³aœciwego -jak has³o wyzwala odzew,a bodziec reakcjê.S³yszymy „Ariel" i dopowiadamy „pranie czyste jak ³za".Wpraktyce mo¿e te¿ chodziæ o wyzwolenie skojarzenia odwrotnego: na sygna³„pranie czyste jak ³za" ma siê w umyœle pojawiaæ nazwa „Ariel".Gdybyskojarzenie by³o jednoznaczne i absolutne, a „pranie czyste jak ³za" kojarzy³osiê bezwzglêdnie z „Arielem", mo¿na by mówiæ o relacji zastêpowania nazwyprzez slogan.Wreszcie w funkcji sloganu mo¿e w wyj¹tkowych wypadkach wyst¹piæ nawet samanazwa.Logotyp, nazwa marki zapisana w odpowiedni, charakterystyczny sposób naplakacie czy w magazynie, obok wyrazistych elementów obrazowych;w radiu lub w telewizji nazwa wypowiedziana z charakterystycznymi cechamig³osu lub z towarzyszeniem sta³ego dŸwiêku - to funkcjonalne slogany.Skrzecz¹cy g³os wypowiadaj¹cy nazwê „Digital" sprawia³, ¿e komunikat dzia³a³tak, jakby zosta³ wypowiedziany ca³y slogan.Tak samo mo¿e funkcjonowaæokrzyk.„To dzia³a!!" w reklamie dezodorantu mog³o byæ uznane za drugi typsloganu, taki sam okrzyk „Breeze!" by³by przyk³adem czwartego typu.Mo¿nazreszt¹ uznaæ, ¿e takie cechy, jak charakterystyczny tembr g³osu, intonacjaoraz dŸwiêk czy - w innych przekazach - liternictwo i obraz, pe³ni¹ funkcjêanalogiczn¹ do s³Ã³w, z których tworzy siê slogan.Tylko niektóre typy sk³adniowe sloganu bêd¹ tu omawiane.Slogan bowiempraktycznie mo¿e mieæ dowoln¹ strukturê.W niektórych mediach istniej¹komórki poprawnoœciowe, eliminuj¹ce szczególnie ra¿¹ce naruszenia normy przezwypowiedzi reklamowe, ale o ile ³atwo wskazaæ niepoprawnoœæ gramatyczn¹ czyortograficzn¹ w tekœcie, w którym elementy pozostaj¹ w jakiejœ relacjisemantycznej i sk³adniowej, o tyle trudno mówiæ w kategoriach niepoprawnoœci oœwiadomych skrótach czy niedopowiedzeniach.W polskiej partyjno-pañstwowej propagandzie powojennej, której sloganytowarzyszy³y nam przez lata, bardzo czêst¹ formu³¹ sloganow¹ by³a konstrukcjamianownik + narzêdnik.„Program Partii pomostem w XXI wiek", „Huta Katowicestalowym filarem Polski", „M³odzie¿ przysz³oœci¹ narodu" - to by³y typowehas³a, w których ustala³o siê, co jest czym (Bralczyk, 1987).Charakterystyczne, ¿e w reklamie wspó³czesnej ta formu³a niemal siê niepojawia (s³awne „Reklama dŸwigni¹ handlu" to slogan propagandowy, niereklamowy).Mo¿e nasun¹æ siê podejrzenie, ¿e jest to - œwiadoma lub nie -próba zerwania z arbitraln¹ nominacyjnoœci¹ propagandy, która dowolnie mog³austalaæ, co jest czym czego.By³by to wniosek o ty-le pochopny, ¿e i reklama takie równo-znacznoœci czy niby-równoznacznoœciustala, tyle ¿e inaczej.Wczeœniej by³a mowa o najczêstszym typie sloganu: o luŸnym zestawieniu nazwy zreszt¹ sloganu, czyli ze sloganem w³aœciwym.„Eurostyl - meble Twojegosukcesu", „Samsung.Technika, która o¿ywia", „Fiat Punto.OdpowiedŸ" towypowiedzi, w których nazwa zosta³a od reszty sloganu oddzielona - w tekœciemówionym: intonacj¹; w pisanym: myœlnikiem, dwukropkiem, kropk¹, wreszcieuk³adem tekstu.Ale gdybyœmy chcieli na si³ê zmieniæ to w zdanie, mo¿na bywstawiæ w œrodek zaimek „to" w funkcji ³¹cznika - niezale¿nie od tego, jakimirelacjami semantycznymi nazwa jest zwi¹zana z reszt¹ sloganu.„Eurostyl tomeble Twojego sukcesu", „Fiat Punto to odpowiedŸ".Podobne funkcje ³¹cznikowejak „to" pe³ni czasownik „jest", ale wtedy drugi cz³on by³by w narzêdniku:„Samsung jest technik¹, która o¿ywia", „Fiat Punto jest odpowiedzi¹".Spróbujmy odrzuciæ czasownik „jest" - czêsto zreszt¹ pomijany - i otrzymamyformu³ê jak z propagandy: „Eurostyl meblami Twojego sukcesu", „Fiat Puntoodpowiedzi¹".A zatem mo¿e to kwestia zwyczaju, formy, nie zaœ zmiany relacji,treœci?Mo¿e wiêc nale¿y uznaæ, ¿e podstawow¹ struktur¹ sloganu jest orzekanie (lubraczej - w œwietle tego, co zosta³o wczeœniej powiedziane - sygnalizowanie)przynajmniej okazjonalnej i fragmentarycznej równoznacznoœci miêdzy nazw¹marki a czymœ, co najczêœciej jest emocjonalnie atrakcyjne i odwo³uje siê dojakichœ bezsprzecznych wartoœci.Widaæ przecie¿, ¿e granica miêdzy sloganami,w których nazwa wkomponowana jest w strukturê, a sloganami, w których nazwajest cz³onem niezwi¹zanym z innymi ich czêœciami, ma w du¿ej mierze charakterformalny.W sloganach „Ekstaza - to zapach, który podnieca", „Renault tope³nia ¿ycia" czy „Stimorol to oryginalny, silny smak"widzimy pierwszy typ sloganu: nazwa jest tu podmiotem, reszta - orzeczeniemimiennym.Wystarczy usun¹æ „to", wstawiæ myœlnik lub kropkê i mamy typ trzeci:„Stimorol - oryginalny, silny smak"
[ Pobierz całość w formacie PDF ]