[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.I nie wiadomo, czy tygrysa187 Kronika Galla, II 17; pierwotnie moe Stok.Santok gródu spywu Noteci i Warty, nazwany tam 'stranic i kluczem królestwapolskiego'.188 Nie mniej od Santoka wany gród w widach Odry i Paklicy,Kronika Galla, II 14.189 Poowcy, Kronika Galla, II 19.Wincenty znacznie skróci opiswydarze lat 10971102.190 Zalubiny Bolesawa ze Zbysawa, córk w.ks.kijowskiegowiatopeka, odbyy si na pocztku 1103 r.Kronika Galla, II 23,o uzyskanej na nie dyspensie papieskiej.191 Sownictwo kanonistyczne: quos denique paranymphos architric-linari studuit.Ten sam zwrot niej w kantylenie na mier KazimierzaSprawiedliwego, ks.IV, rozdz.20; Balzer, I, s.415.192 witopek II ks.na Oomucu (potem 11071109 ks.czeski),sprzymierzony z Borzywojem, ks.czeskim.Bolesaw odby t wyprawgwatowniej popycha [do walki] wydarcie mu modych, czy telwy chciwo zdobyczy silniej podega.aosne jednak byo obu stron starcie, zktórego wycofano si z wielkim tak dla jednych, jak dla drugichniebezpieczestwem.Tutaj palatyn elisaw utraci rk, za któr Bolesaw jakoodznak walecznoci da mu zot193.Zazdro wspózawodników, a zwaszczaniebraterska zjadliwo brata obróciy to w omieszajc opowiastk194.[25] JAN: Nie mona nic tak dobrze zrobi lub powiedzie,iby nie dao si tego zgani.Bo czym [jest] piew sowika?Przyjemnoci.Czym gos wów? Sykiem.Czym gos psów?Szczekaniem.Std gdy powiedziano mdrcowi: le o tobiemówi ludzie", rzek: le, ale li".I znowu: le o tobie mówi ludzie".A onna to: Nie to czyni, co powinni, lecz do czego przywykli"195.Chlub wszakdzielnego ma, bezrkiego jest dziki mstwu wydawa si oburkim.Dobrzewiedzia o tym ów m, który wielu rozproszywszy w bitwie, wreszcie przeznieprzyjació zosta okulawiony, nad czym ubolewali wspótowarzysze.Lecz onubolewanie ich miechem przyj, za mi poczytujc sobie w tym zdarzeniu takzmian, e kady krok bdzie mu przypomnieniem walecznych czynów, a niewyrzutem z powodu utykania196.Inni rzecze niech ebrz o swoj saw,odwetow na Morawy w r.1103, wg Galla, II 25, w tygodniu Zmartwych-wstania Paskiego, tj.tu po 29 III.193 militiae princeps Selislaus; wg Galla, II 25: comes.Por.wyej, przyp.161.Zapewne ten sam elisaw darowa benedyktynomw Lubiniu zot koron i monet, co zapisano w tamtejszej Ksidzebrackiej i Nekrologu pod 5 I: Comemoratio Zelizlaui comitis qui deditsertum aureum et marcom auri, wyd.Z.Perzanowski, MPH s.n.IX/2(1976), s.8, 19; J.Pocha, Sertum aureum ofiarowane klasztorowilubiskiemu przez komesa elislawa [w:] Polska w wiecie.Szkice z dzie-jów kultury polskiej, Warszawa 1972, s.125136.194 in ridiculi parabolam convertit moe te znaczy: zrobiz tego 'mieszne porzekado'.W kolejnym komentarzu Jana ten zasuonyrycerz broni swojej wojennej reputacji.195 Seneka, Excerpta de moribus 4041.196 lad korzystania z Plutarcha, De Alexandri Magni fortuna autvirtute; Balzer, I, s.313, II, 46.gdzie im si podoba, ja moj w bliznach ciaa mego wyrzebiem.Niektórzybowiem, cho zdaj si chroma, nie chromaj, lecz albo waleczne czyny swezliczaj, albo nad ich pomnoeniem przemyliwuj".[26] MATEUSZ: Sawa Bolesawa staa si wszdzie tak gona, e (zgoa) wszyscynieprzyjaciele zdumiewali si nad jego bitnoci i róni [ludzie] nazywali gowychowankiem Marsa197, tygrysowym synem, lwem srogim, smokiem ziejcym ogniem,piorunowym grotem lub jakie inne grone nadawali mu miana.Tak potny oywiago duch, tak bardzo zamiowany by w wojowaniu, e gnun bezczynno uwaa zacisz od choroby i niemocy.A wywiczyy go nie mniej domowe podstpy bratani nieprzyjaciel zewntrzny.One [Zbigniew] zarówno z nienawici do dzielnego brata, jak z niepodejrzanejchci wyrzdzenia (mu) szkody udaje mio, przyrzeka stateczn wiar;zobowizuj si wzajem przysig, klnc si, i aden bez drugiego nie bdziestanowi o pokoju lub wrogim zatargu z kimkolwiek, e jeden drugiemu jaknajwierniej suy bdzie zdrow rad i gotowoci spieszenia na pomoc198.Najpierw zgodnie postanawiaj zaj dzielnice pomorskie, aby ukróci zuchwaoPomorzan.A wic wybieraj miejsce, czas i sposób cignicia, sprawienia iwyprowadzenia wojsk, co niemal na samym pocztku ten zdradziecki ksi miawyjawi Pomorzanom.Ani bowiem nie dotrzyma przyrzeczonej wiary, anisamowolnie sam si ze swoimi nie stawi, przeciwnie, najgorliwszych zarównoprzyjació jak podwadnych brata tajemn namow odwiód od zamiaru.A tymczasem pomorscy rozbójnicy potnym oddziaem najedaj graniczne ziemiePolski, wzniecaj poary i upi.A Bolesaw,197 Martis alumnus za Gallem, II 18, gdzie puer Martis.198 Tre tej typowej umowy feudalnej (o wzajemnym consiliumi auxilium) powtórzona prawie dosownie za Gallem, II 32.Od r.1102bracia rzdzili na równych prawach, kady w swojej dzielnicy; ukademw r.1106, o którym tu mowa, regulowali wspólne wystpienia zewntrz-ne, ale Zbigniew musia uzna zwierzchnictwo Bolesawa; T.Tyc,Zbigniew, s.712 (w dyskusji z R.Gródeckim).Por.wyej, przyp.158.acz czego podobnego si nie spodziewa, to jednak nieustraszonyleci z garstk zbrojnych [i] uderza na nieprzyjació.Có zaszalestwo! Có za zuchwao! Osiemdziesiciu ledwie mówstacza walk z trzema tysicami.Atoli có znacz oni wobec tylu?Nie na próno jednak iskierka wpada w snop zboa.Ginwprawdzie Bolesawowi, lecz wol gin ni ustpi, [a] klskanieprzyjació staje si dziesiciokro wiksza.I nie przestajewcieky lew przebija si rodkiem hufców i ama w klinyustawionych szyków, póki nie pad jego rumak z rozdartymigenitaliami.W kocu przeto bijc si pieszo [jeszcze] wielupowali i z pola walki nie ustpi, przez swoje niezmordowanemstwo tym zacitszym stajc si przeciwnikiem.Z nie mniejsz wszak zaciekoci naciera Skarbimir, komespaacowy199, i to tym zawziciej, im bardziej krwi broczy,bowiem na prawe oko ociemnia200.Równie zwycizcy jegotowarzysze na wszystkie strony siek i rzucaj na ziemi nie-przyjació.A niektórzy z nich, nie zwycieni, lecz zwycianiemumczeni, poród mnogich polegych nieprzyjació zasypiaj201.[27] JAN: Czego podejmujemy si z mioci ojczyzny, mioci jest, nieszalestwem, mstwem, nie zuchwaoci; bo mocna jest mio jak mier202, imtrwoliwsza, tym mielsza.Nic bowiem199 Scarbimirus comes sacri palatii, 'witego paacu', dostojnik naj-bliszy majestatu wadcy; Skarbimir z rodu Awdaców, piastun, potempalatyn Bolesawa Krzywoustego; W.Semkowcz, Ród Awdacóww wiekach rednich, Rocznik Tow.Przyjació Nauk w Poznaniu 46(1920), s.318n.; M.Plezia, Kronika Galla na tle historiografii XII wieku, Kraków 1947, s.184.200 dextro lumine tenebratus za Gallem, II 33, gdzie mutilatus,bya to wic utrata oka.Forma tenebratus sugeruje istnienie czasownikatenebrare, którego nie znaj sowniki.A moe byo pierwotnie terebratus'przekuty'? Por.ks.II, rozdz.28 i przyp.211.201 Justyn, Epitome II 11. To starcie bitewne z Pomorzanamiopisane do wiernie za Gallem, II 32.Inne, np
[ Pobierz całość w formacie PDF ]