Kapuscinski Ryszard Heban

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tak, tu �yje si� naprawd� luksusowo,tym bardziej �e samemu nic nie trzeba robi�: o wszystko troszczy si� cicha,czujna, dyskretnie poruszaj�ca si� s�u�ba.Tu cz�owiek przechadza si� tak, jakprawdopodobnie robi to w raju: wolno, lu�no, zadowolony, �e tu jest, zachwyconypi�knem �wiata.Za mostem, za lagun�, znacznie dalej od morza, t�oczy si� kamienna, ruchliwa,handlowa dzielnica.Jej mieszka�cy to Hindusi, Pakista�czycy, Goa�czycy,przybysze z Bangladeszu i Sri Lanki, wszyscy ��cznie nazywani tu Azjatami.Cho�jest w�ród nich kilku wielkich bogaczy, ogó� �yje sobie �rednio, bez �adnegozbytku.Zaj�ci s� handlem.Kupuj�, sprzedaj�, po�rednicz�, spekuluj�.Licz�,ci�gle licz�, przeliczaj�, kr�c� g�owami, k�óc� si�.Dziesi�tki, setki sklepówna o�cie� otwartych, ich towar wywalony na chodnik, na ulic�.Tkaniny, meble,lampy, garnki, lusterka, �wiecide�ka, zabawki, ry�, syropy, przyprawy -wszystko.Przed sklepem na krze�le siedzi Hindus, jedna stopa oparta nasiedzeniu krzes�a, ca�y czas d�ubie w palcach tej stopy.Ka�dej soboty po po�udniu mieszka�cy tej dusznej i ciasnej dzielnicy ruszaj�nad morze.Ubieraj� si� wtedy od�wi�tnie - kobiety w z�ocone sari, m�czy�ni wschludne koszule.Jad� samochodami.Wewn�trz t�oczy si� ca�a rodzina, jedni udrugich na kolanach, na ramionach, na g�owie: dziesi�� - pi�tna�cie osób.Zatrzymuj� samochód nad spadzistym brzegiem morza.O tej porze przyp�yw bijepot�n�, og�uszaj�c� fal�.Otwieraj � okna.Wdychaj� zapach morza.Wietrz� si�.Po drugiej stronie tej wielkiej wody, któr� widz� przed sob�, le�y ich kraj,którego czasem ju� nawet nie znaj� - Indie.Przebywaj� tu kilkana�cie minut,mo�e pó� godziny.Potem kolumna zat�oczonych wozów odje�d�a i na brzegu robisi� znowu pusto.Im dalej od morza, tym wi�kszy upa�, susza i kurz.Tam w�a�nie na piasku, nanagiej, ja�owej ziemi stoj� lepianki dzielnicy afryka�skiej.Poszczególne jejcz�ci maj� nazwy dawnych wiosek niewolników su�tana Zanzibaru � Kariakoo,Hala, Magomeni, Kinondoni.Nazwy s� ró�ne, ale standard glinianych domówjednakowo biedny, a �ycie ich mieszka�ców liche, bez szansy poprawy.Dla ludzi z tych dzielnic wolno�� polega na tym, �e mog� teraz swobodniechodzi� po g�ównych ulicach tego stutysi�cznego miasta, a nawet zapuszcza� si�do dzielnicy Bia�ych.Niby nigdy nie by�o to zakazane, bo Afrykanin móg� zawszetam si� pojawi�, ale musia� mie� jasny, konkretny cel: musia� i�� do pracy albowraca� z pracy do domu.Oko policjanta �atwo rozró�nia�o chód kogo�, komuspieszno by�o do zaj��, od jakiego� bezcelowego, podejrzanego wa��sania si�.Ka�dy, w zale�no�ci od koloru skóry, mia� tu przypisan� rol� i wyznaczonemiejsce.Ci, którzy pisali o apartheidzie, podkre�lali, �e by� to system wymy�lony iobowi�zuj�cy w Po�udniowej Afryce, pa�stwie rz�dzonym przez bia�ych rasistów.Ale teraz przekona�em si�, �e apartheid jest zjawiskiem du�o bardziejuniwersalnym, powszechnym.Jego krytycy mówili, �e jest to system wprowadzonyprzez zakutych Burów, aby rz�dzi� niepodzielnie i trzyma� Czarnych w gettach,zwanych tam bantustanami.Ideologowie apartheidu bronili si�: jeste�my za tym,g�osili, �eby wszyscy ludzie mieli coraz lepiej i mogli si� rozwija�, ale �ebyw zale�no�ci od koloru skóry i przynale�no�ci etnicznej rozwijali si�oddzielnie.By�a to oszuka�cza my�l, bowiem, kto zna� realia, wiedzia�, �e zaow� zach�t�, aby si� wszyscy jednakowo rozwijali, kry� si� g��bokoniesprawiedliwy stan rzeczy: z jednej strony Biali mieli najlepsze gleby,przemys� i bogate dzielnice miast, po drugiej natomiast stronie wegetowaliCzarni, st�oczeni na marnych, pó�pustynnych skrawkach ziemi.Idea apartheidu by�a przewrotna do tego stopnia, �e z czasem jej najwi�kszeofiary zacz�y upatrywa� w niej pewne korzy�ci, jak�� szans� na niezale�no��,wygod� bycia u siebie.Afrykanin móg� bowiem powiedzie�: - Nie tylko ja,Czarny, nie mog� do ciebie wej��, równie� ty, Bia�y, je�eli chcesz pozosta�ca�y i nie czu� zagro�enia, lepiej nie wchod� do mojej dzielnicy!Do takiego miasta przyjecha�em na kilka lat jako korespondent Polskiej AgencjiPrasowej.Kr��c po jego ulicach, szybko zorientowa�em si�, �e jestem wsieciach apartheidu.Przede wszystkim ponownie od�y� we mnie problem koloruskóry.Jestem Bia�y.W Polsce, w Europie, nigdy si� nad tym nie zastanawia�em,nie przychodzi�o mi to do g�owy.Tutaj, w Afryce, stawa�o si� to wyznacznikiemnajwa�niejszym, a dla prostych ludzi -jedynym.Bia�y.Bia�y, czylikolonialista, grabie�ca, okupant.Podbi�em Afryk�, podbi�em Tanganik�, wyci��emw pie� plemi� tego, który akurat stoi przede mn�, jego przodków.Zrobi�em gosierot�.W dodatku sierot� upokorzonym i bezsilnym.Wiecznie g�odnym i chorym.Tak, kiedy patrzy teraz na mnie, to w�a�nie musi my�le�: Bia�y, ten, który miwszystko zabra�, bi� dziadka batem po plecach, gwa�ci� moj� matk�.Masz goteraz przed sob�, przypatrz mu si�!Nie umia�em rozwi�za� we w�asnym sumieniu problemu winy.W ich oczach, jakoBia�y, by�em winny.Niewolnictwo, kolonializm, pi��set lat krzywdy - toprzecie� sprawka Bia�ych.Bia�ych? A wi�c i moja.Moja? Nie potrafi�emrozbudzi� w sobie tego oczyszczaj�cego, wyzwole�czego uczucia: poczu� si�winnym.Okaza� skruch�.Przeprosi�.Przeciwnie! Z pocz�tku próbowa�emkontratakowa�: - Wy�cie byli skolonializowani? My, Polacy, te�! Przez stotrzydzie�ci lat byli�my koloni� trzech obcych pa�stw [ Pobierz całość w formacie PDF ]

do ÂściÂągnięcia > pobieranie > ebook > pdf > download

Linki